آتش، درایران قدیم ، مقدس وهمپایه فرزنداهورامزداشمرده
می شد، ازاین روپیش ازنوروزبه آتشکده هامی رفتند و آتش بر
می افروختند و چون طبق برخی نقل هادرایران هفته نبود، این مراسم
درسیصدوشصتمین روزسال (روزبیست و ششم اسفند) برگزارمی شد و
معتقد بودند دراین روزفرورهای (ارواح) نیاکان به زمین فرود می آیند و
واین آتش برای راهنمایی آن هاست؛ ولی آتش افروختن وجستن ازآن ،
ترقه زدن و منفجرکردن مواد منفجره درچهارشنبه آخرسال ، نه برهان
عقلی داردنه دلیل نقلی ونه منفعت ملی وجزخرافه ودرمواردی زیانباری
غیرقابل جبران چیزدیگری نیست.
درهیچ یک ازمتون باقی مانده پیش ازاسلام اشاره ای به جشن
چهارشنبه سوری نشده است. دراوستا، کتیبه های عیلامی هخامنشی
اشکانی وساسانی ونیزمتون پهلوی وحتی روایت های مورخان یونانی
درباره ایران نیزدرباره جشن چهارشنبه سوری مستند و سخنی دردست
نیست.
متون دوران پس ازاسلام نیزدراین باره تقریبا ساکت بوده اند،
حتی درآثارمحقق دقیقی همچون ابوریحان بیرونی نیزدرباره آن
توضیحی داده نشده است. نخستین وکهن ترین کتابی که درآن آتش
افروزی درجشن چهارشنبه سوری اشاره شده است کتاب تاریخ
بخارا، اثر ابوبکر محمد بن نرشخی (286-358ق) است .
در این کتاب که به نام مزارات بخارا نیز شناخته می شود آمده
است که وقتی امیر منصوربن نوح سامانی در ماه شوال سیصدوپنجاه
قمری به ملک نشست،دستور داد که هنوز سال تمام نشده،در شب
چهارشنبه چنان که عادت قدیم است، آتش عظیم افروختند .
دومین متن کهن ،شاهنانه فردوسی است:
زخنجرهمی آتش افروختند هوا و زمین را همی سوختند
پس این کارسنت سیئه وظلم به فرهنگ مردم بزرگ ایران است و
نه تنهامبنای عقلی نقلی ندارد، بلکه برخلاف نظم وامنیت وآسایش افراد
همنوعان است وآزادی آنان راسلب می کند و آسیب ها وتلفات فراوان در
پی دارد. برای نوجوانان وجوانان یک جامعه عیب است که پدران ومادران
برای رشدوسلامت آنان ازجان و سلامت خود مایه بگذارد؛ ولی آنان براثر
جهل علمی یا جهالت علمی، خود را بسوزانند و جامعه رانیز دراضطراب
فروببرند! بلکه زینده کشوراسلامی این است که ازاین سنت زشت دست
بردارند و سنت های الهی مانند عیدفطر، عیدقربان، نمازجمعه و... را
زنده کند.
امام رضا (ع) فرمود:
«خدا رحمت کندکسی راکه امر (سنت) ما را زنده کند»
ودرادامه افزودند:
«اگرمردم زیبایی های سخن ما رابدانند از ما پیروی خواهند کرد»
موضوع مطلب :
